سامان دعاجو کارشناس ارشد تربیت بدنی:
ورزش از نگاه تاریخ و جوامع
انسان های اولیه برای به دست آوردن غذا لباس مسکن و نیز برای مقابله با دشمن ناچار به تلاش و کوشش بوده و غریزه طبیعی میل به زندگی، بشر را قادر ساخته است بر تواناییهای خود بیفزاید تا بتواند رفته رفته به مهارتهایی دست یابد که برای محافظت از خود و مصون ماندن از شر دشمنان و حوادث و خطراتی که همواره زندگی او را تهدید میکردند به آنها نیاز داشته است.
انسان های اولیه برای به دست آوردن غذا لباس مسکن و نیز برای مقابله با دشمن ناچار به تلاش و کوشش بوده و غریزه طبیعی میل به زندگی، بشر را قادر ساخته است بر تواناییهای خود بیفزاید تا بتواند رفته رفته به مهارتهایی دست یابد که برای محافظت از خود و مصون ماندن از شر دشمنان و حوادث و خطراتی که همواره زندگی او را تهدید میکردند به آنها نیاز داشته است. تنها پرورش قدرت فیزیکی و تواناییهای بدنی بود که میتوانست انسانهای اولیه را از نظر امنیت به ادامه زندگی مطمئن سازد و از همین جاست که افراد قبایل نخستین، وجود کودکان قوی بنیه و چابک را موهبت و کودکان ضعیف و ناتوان را خطری برای گروه میپنداشتند. با این همه، اعتبار و اهمیت بسیاری که انسانهای روزگاران کهن برای قوای جسمانی و مهارتهای بدنی و چابکی و چالاکی به منظور مقابله با حیوانات درنده یا جنگ و دشمن یا شکار و تهیه غذا قائل بودند آنان را از توجه به برخی از نیازهای بشری غافل نکرده بود.
تحقیقات دانشمندان نشان میدهد که آنان احترام بزرگتران و از جمله پدر و مادر را نگه میداشتند و به روابط گروهی و زندگی اجتماعی و امور تفریحی و عبادت نیز توجه خاصی مبذول میداشتند. اگر با دقت در نحوه زندگی انسانهای اولیه بنگریم شاید بتوانیم موضوعاتی را که آنان برای تعلیم به فرزندانشان انتخاب میکردند به چهار دسته تقسیم کنیم: الف) تعلیماتی که جوانان را برای مسائل ایمنی و زیستی از قبیل تهیه خوراک، پوشاک، پناهگاه و حفاظت خود و وابستگانشان آماده و تربیت میکرد.
ب) تعلیماتی که راه و رسم زندگی دوستانه اجتماعی را به آنان میآموخت.
ج) تعلیماتی که جهان هستی و عظمت آن و آفرینش و اعتقادات مذهبی و عبادات و اموری از این قبیل را به آنان یاد میداد.
د) تعلیماتی که مسائلی مانند قدرت بیان و سخنوری مراسمها و غیره را در بر میگرفت.
همانگونه که مشخص است، موضوع امنیت و مسائل مربوط به آن که لزوم پرداختن به افزایش قدرت و استقامت بدنی و تواناییهای جسمانی را ایجاب میکند از اولویت و اهمیت خاصی در نزد انسان نخستین برخوردار بوده است.
ورزش و تربیت بدنی امروز به صنعت تبدیل شده است و به تنهایی بین ۱ تا ۲ درصد تولید ناخالص ملی کشورهای صنعتی را به خود اختصاص میدهد و رشد شتابزدهتری نسبت به سایر بخشهای اقتصادی دارد. به طوری که توانسته است در بحران اقتصادی دهه ۱۹۸۰ با نرخ رشد سالیانه ۵ درصدی به فعالیتهای خود ادامه دهد.
تحقیقات انجام شده در این بخش نشان میدهد که در مجموع مقدار قابل توجه پول در فرایند تولید مبادله و توزیع کالاها به خدمات مربوط به ورزش اختصاص دارد. از سویی میتوان گفت که ورزش رسانههای جمعی را نیز به طور کاملاً فزایندهای به خدمت خود گرفته است و صفحات زیادی از مطبوعات و زمان بسیاری از رادیو و تلویزیون و شبکه های اجتماعی را در سراسر جهان به خود اختصاص داده است. طبق آمار سازمان ملل متحد بین ۱۵ تا ۷۰ درصد جمعیت کشورها به طور منظم به نوعی فعالیت ورزشی میپردازند این عده با یک تخمین معقول بیش از یک میلیارد از جمعیت کره زمین را تشکیل میدهند. این نیروی عظیم در باشگاههای ورزشی مختلف، فدراسیونها و مسابقات مختلف در سطوح محلی، ملی و بین المللی دستهبندی میشوند و بین گروههای متعدد سنی بیش از همه جوانان و نوجوانان را در بر میگیرد. برای بسیاری از مردم جالب توجهترین قسمت روزنامه بخش ورزشی آن میباشد. در انتها لازم به ذکر میباشد بعضی ورزش را آینهای دانستند که بازتاب ارزشهای مطلوب آن جامعه است. ورزش وسیله مناسبی برای تحرک و ترقی اجتماعی و ابزاری اساسی برای یادگیری و جامعه پذیری است. میتوان با ورزش بسیاری از باورهای انسانی، اعتقادی و اجتماعی را ارتقا داد.