ورود وقف به حوزه«دانش‌بنیان»/ اشتغال اولویت شد
همواره موضوع تنوع و به روز کردن نیات وقف از جمله مسائل مهم مطروحه در فضای فرهنگی استان سمنان است حالا با ورود وقف به دانش بنیان‌ها به نظر می‌رسد تلاش‌ها جواب داده است.
وقف یا صدقه جاریه یک امر خداپسندانه است بسیاری از انسان‌ها در طول زندگی خود به دنبال راه‌هایی برای سعادت و ثواب هستند که وقف می‌تواند یکی از مهمترین این راه‌ها باشد افرادی هستند که به فکر کمک برای از بین بردن فقر در جامعه هستند و برای تحقق این مهم بخشی از اموال خود را صرف امور خیریه می‌کنند.
وقف را می‌توانیم نمونه‌ای از فرهنگ غنی اسلامی بدانیم خوشبختانه استان سمنان دارای خیران بسیاری در زمینه متعدد از جمله موقوفات است و اداره کل اوقاف و امور خیریه استان سمنان برنامه‌های زیادی را در طول سال جاری برای ترویج فرهنگ وقف انجام می‌دهد اما همواره نیاز به روز کردن موقوفات و نیات وقف در استان به چشم می‌آمده است. به سراغ حجت‌الاسلام اسماعیل تدینی مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان سمنان رفتیم و در خصوص موقوفات این استان به گفتگو بنشینیم.
*در ابتدا درباره موقوفات بگویید
در استان سمنان پنج هزار و ۷۳۴ موقوفه شامل چهار هزار و ۸۵۲ موقوفه متصرفی، ۸۷۸ موقوفه غیر متصرفی و چهار موقوفه اشتراک التولیه وجود دارد. این موقوفات شامل ۱۷ هزار و ۴۳۳ رقبه است که تعداد ۱۴ هزار و ۳۱۸ رقبه منفعتی و دو هزار و ۸۵۵ رقبه انتفاعی است. رقبات موقوفات استان سمنان شامل منازل ویلایی یا آپارتمان مسکونی یا خدماتی، واحدهای تجاری، زمین کشاورزی، باغ و آب با کاربری مسکونی، تجاری، کشاورزی، اداری، اقامتی، بهداشتی، درمانی، ورزشی، آموزشی، نظامی و صنعتی است.
در یک سال گذشته ۲۵ موقوفه جدید شامل منزل مسکونی، زمین، واحد تجاری و آب و در مجموع به ارزش بالغ بر ۳۵۰ میلیارد ریال و با نیت‌های متنوعی از جمله همین نیاز مستمندان، کمک به فقرا و مساکین، اطعام نیازمندان، تعزیه داری سیدالشهدا (ع) عزاداری چهارده معصوم، برنامه‌های قرآنی، توسعه امامزادگان و ایجاد واحدهای اقامتی به موقوفات استان سمنان اضافه شده است.
*عمده مشکلاتی که در زمینه موقوفات دارید چیست؟
یکی از مشکلاتی که ما در حوزه موقوفات با آن سر و کار داریم و طی سال‌های اخیر در حال رفع آثار اجتماعی آن هستیم بحث به روز نبودن مال‌الاجاره موقوفات است؛ هر چند طی این سال‌ها اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده اما هنوز در برخی موارد با اجاره واقعی فاصله زیادی داریم. نکته دیگر اینکه با توجه به جنبه عام‌المنفعه بودن وقف و لزوم هزینه کرد عوائد موقوفات در موعد مقرر طبق نظر واقفان خیراندیش، توقع می‌رود مستأجران موقوفات نسبت به پرداخت به موقع و بدون تأخیر مال‌الاجاره خود اقدام کنند تا در روند اجرای نیات موقوفات مشکلی ایجاد نشود و در زمان مقرر بتوانیم نسبت به این مهم اقدام کنیم.
از طرفی عدم آشنایی کافی بسیاری از مردم و مسئولان نسبت به ارکان وقف که مهمترین بخش آنکه نیت واقف است، باعث شده توقعات از مجموعه اوقاف بیش از حد باشد و به عبارتی توقع باشد که موقوفات در همه برنامه‌های فرهنگی مشارکت کرده و پشتیبان مالی باشد که به جهت مباحث شرعی و لزوم رعایت نیات تعیین شده برای موقوفات توسط واقفان خیراندیش امکان هزینه کرد عوائد موقوفات خارج از نیت چه از نظر قانونی و چه از نظر شرعی ممنوع است.
در دو سال گذشته از محل موقوفات مرتبط و با مشارکت بقاع متبرکه، یک هزار و ۲۸ بسته معیشتی و برای کمک به اقشار نیازمند جامعه و همچنین بیش از یک هزار و ۵۰۰ پک لوازم التحریر برای دانش آموزان بی بضاعت تهیه و بین جامعه هدف توزیع شده است.
*مهمترین برنامه‌هایی که امسال اداره کل امور اوقاف و خیریه استان سمنان داشته است؟
یکی از مهمترین برنامه‌های ادارات کل اوقاف و امور خیریه سطح کشور طی سال‌های اخیر اولویت قرار دادن بحث سرمایه گذاری در موقوفات با اولویت قرار دادن بحث دانش بنیان است. یکی دیگر از اولویت‌های سال‌های اخیر اداره کل اوقاف سمنان همچون سایر ادارات کل اوقاف، استفاده از ظرفیت امین موقوفات در اداره موقوفات و واگذاری اداره موقوفات به افراد واجد شرایط در راستای استفاده از ظرفیت ماده ۵ قانون اوقاف است.
انتصاب امنای موقوفات و واگذاری مدیریت موقوفات به آنها در کنار مقوله سرمایه گذاری در موقوفات دو برنامه اولویت دار اداره کل اوقاف سمنان است که در نهایت هر دو این اقدامات با هدف افزایش بهره‌وری موقوفات و اعتماد سازی بیش از پیش در جامعه با استفاده از ظرفیت‌های مردمی و افراد معتمد جامعه است.
* در خصوص اجرای طرح‌های مشترک کارآفرینی و اشتغال محور در موقوفات استان سمنان توضیح دهید؟
از مهمترین طرح‌های مشترک کار آفرینی و اشتغال محور احیا بناهای تاریخی شامل کاروانسراها، آب انبارها، حمام‌ها و… است که با همکاری میراث فرهنگی در راستای تهیه طرح‌های مرمت و احیا با مشارکت خود سرمایه گذاران بخش خصوص بوده که شش مورد از این بناها با مشارکت بخش خصوصی در قالب قراردادهای BOT اخذ مجوز و یا واگذار شده است. در یک مورد از کاروانسراهای استان پس از بهره برداری برای هشت نفر شغل مستقیم ایجاد کرده است.
یکی دیگر از طرح‌ها کارگاه‌ها و گلخانه‌های کوچک زود بازده است که در کنار تولید محصولات گلخانه‌ای و یا کار گاهی در هر بخش شش نفر مشغول به کار شده‌اند از مهمترین این طرح‌ها طرح پرورش قارچ دکمه گلخانه گل‌های آپارتمانی و کارگاه شیرینی‌پزی و نان سنتی را می‌توان نام برد. امید است با تداوم واگذاری این طرح‌ها به بخش خصوصی ضمن ایجاد شور و انگیزه در مردم به برای مشارکت در موقوفات شاهد توأمان تولید و اشتغال باشیم
*چند عنوان برنامه به مناسبت هفته وقف در استان برگزار می‌شود؟
برای دهه وقف امسال ۸۲ ریز برنامه در سطح استان پیش بینی شده است. دیدار با نماینده ولی فقیه در استان و دیدار با استاندار، امام جمعه و فرماندار در شهرستان‌ها، همایش یاوران وقف در تمامی شهرستان‌ها و همچنین برگزاری همایش یاوران وقف استان سمنان و تکریم از واقفان خیراندیش و اصحاب وقف، گلباران گلزار شهدا، سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه از جمله برنامه‌های این اداره کل در دهه وقف سال جاری است.
روز شنبه دوم مهر ماه همزمان با روز وقف شعار وقف، نقش رسانه در توسعه موقوفات و تکریم واقفان نام گذاری شده است روز یکشنبه سوم مهر ماه همزمان با شهادت پیامبر اکرم (ص) و امام حسن (ع) وقف، ترویج معارف قرآن، عترت و مهدویت است روز دوشنبه چهارم مهر ماه: وقف، تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین و سه‌شنبه پنجم مهر ماه همزمان با شهادت امام رضا (ع) وقف، امامزادگان، فرهنگ زیارت نامگذاری شده است.
روز چهارشنبه ۶ مهر ماه همزمان با آغاز ربیع‌الاول وقف، جهاد تبیین و نقش نظام اسلامی در صیانت از موقوفات و پنجشنبه ۷ مهر ماه وقف، سبک زندگی اسلامی و تحکیم بنیان خانواده روز جمعه هشتم مهر ماه وقف، نقش مردم در مدیریت و احیا موقوفات و بقاع متبرکه و در نهایت شنبه ۹ مهر ماه: وقف، خدمات بهداشتی درمانی و گسترش سلامت جامعه و روز یکشنبه ۱۰ مهر ماه: وقف، خدمات فرهنگی اجتماعی به جوامع بشری نامگذاری شده است همچنین روز دوشنبه ۱۱ مهر ماه وقف، مؤسسات خیریه، توسعه مشارکت‌های مردمی خواهد بود.
*چند بقاع متبرکه در استان سمنان داریم چند نفر به عنوان خدام و هیئت امنا در این بقاع مشغول فعالیت هستند؟
در استان سمنان تعداد ۱۶۵ مکان مذهبی شامل امامزاده، بقعه پیامبر، قدمگاه و مکان متبرکه وجود دارد که توسط هیئت امنا اداره می‌شوند و در حال حاضر ۳۳۱ نفر به عنوان هیئت امنا و ۴۴ نفر خادم ثابت و ۶ نفر خادم فصلی و بالغ بر ۴۰۰ خادم افتخاری در این اماکن در حال خدمت رسانی به زائران و مجاوران این اماکن متبرکه هستند.
*و در نهایت
بر اساس سیاست‌های جدید سازمان در راستای استفاده از ظرفیت‌های مردمی در اداره موقوفات در راستای احیای بند پنج قانون اوقاف از علاقمندان به خدمت در این عرصه دعوت می‌کنم تا با مراجعه به ادارات سطح استان و اعلام آمادگی، پس از سیر مراحل قانونی نسبت به انتصاب به عنوان امنای موقوفات اقدام کنند چرا که اوقاف نه آنقدر نیروی انسانی دارد که بتواند این میزان اطلاع رسانی را داشته باشد و نه توان آن را دارد لذا از رسانه‌ها نیز می‌خواهیم که مقوله وقف دانش بنیان و … را ترویج دهند.
