«فنس‌کِشیِ» جاده «یوزکُشی» درگیر «وقت‌کُشی»!
فنس‌کشی جاده مرگ یوزپلنگ‌های ایرانی علی‌رغم ادعاهای سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنان گرفتار پاس‌کاری ماجرا بین دستگاه‌هایی است که همگی ذیل دولت فعالیت می‌کنند؛ اما بالأخره این وقت‌کشی‌ها چه زمانی پایان می‌یابد؟
سال‌هاست که علی‌رغم همه هشدارها و دغدغه‌هایی که در رسانه‌ها مطرح می‌شود، همچنان تصادف یوزپلنگ‌های ایرانی در جاده میامی- سبزوار رخ می‌دهد و وضع حفاظت از گونه‌های حیات‌وحش کشور انتقادهای فراوانی را به همراه داشته است.
برخی عقیده دارند که وضع حفاظت از حیات‌وحش کم‌نظیر ایران به‌ویژه در زمینه گونه‌های در معرض خطر انقراض که کم هم نیستند، بسیار نگران‌کننده است و در صورت تداوم این روند، قطعاً شاهد انقراض این گونه‌ها خواهیم بود.
فنس‌کشی جاده مرگ یوزپلنگ‌های ایرانی علی‌رغم ادعاهای سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنان گرفتار پاس‌کاری ماجرا بین دستگاه‌هایی است که همگی ذیل دولت فعالیت می‌کنند؛ اما بالأخره این وقت‌کشی‌هایی که به یوزکشی منتهی می‌شود، چه زمانی پایان می‌یابد؟
🔻 یوزهای ایرانی همچنان در جاده‌ها جان می‌دهند
مرگ تأسف‌آور ۱۰ یوز در ۱۰ سال!
سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی با ابراز تأسف از مرگ یوزپلنگ‌های ایرانی در تصادفات جاده‌ای می‌گوید: علی‌رغم تأکیدات مکرر در جلسات تخصصی کمیسیون کشاورزی و فراکسیون محیط‌زیست مجلس، متأسفانه شاهد اجرای پروژه‌های نمایشی هستیم و عملاً حفاظت از زیستگاه اصلی رها شده است.
رفیعی با انتقاد از نبود مدیریت صحیح حفاظت از گونه‌های حیات‌وحش در کشور گفته بود: تلف شدن یوزپلنگ‌های ایرانی بسیار نگران‌کننده است
بهرام‌علی ظاهری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان در همین زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در سمنان می‌گوید: از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۹ یعنی در ۱۰ سال، ۱۰ قلاده یوزپلنگ ایرانی را از دست داده‌ایم که علت آن، تلفات جاده‌ای بوده و این نقیصه بسیار بزرگی است.
وی ادامه داد: مگر چند یوز ایرانی در طبیعت داریم که این تعداد تلفات را شاهد باشیم؟
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان افزود: سال گذشته در پارک ملی توران شهرستان شاهرود، ۱۷ قلاده یوزپلنگ ایرانی بالغ که توانایی زندگی مستقل دارند، شناسنامه‌دار شدند.
ظاهری گفت: در قبال این کمتر از ۲۰ قلاده یوز ایرانی شناسنامه‌دار، ما ۱۰ یوز را از دست می‌دهیم و این یعنی چیزی بالغ بر ۴۰ درصد از جمعیت یوزها از دست رفته است و این آمار کمی نیست.
🔻 یوزها در شرایط فعلی به‌راحتی می‌توانند وارد سطح جاده شوند
مقصر مرگ یوزها کیست؛ محیط‌زیست یا وزارت راه؟
جاده میاندشت- عباس‌آباد در استان سمنان یکی از محورهای مواصلاتی اصلی کشور و بخشی از جاده ترانزیتی تهران- مشهد است که از حاشیه مرز شمالی منطقه حفاظت‌شده توران عبور می‌کند.
از آنجا که این جاده از داخل یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌ها و کریدور حیات‌وحش ایران به‌خصوص یوزپلنگ آسیایی عبور می‌کند، به همین علت در سالیان اخیر بر اثر افزایش تردد جاده‌ای در محور مذکور، شاهد افزایش تلفات حیات‌وحش به‌خصوص یوزپلنگ آسیایی بوده‌ایم.
عباس‌علی دامنگیر، مدیرکل وقت حفاظت محیط‌زیست استان سمنان در خبری که پانزدهم مردادماه سال ۱۳۹۷ منتشر شده بود، رسماً «آغاز پروژه فنس‌کشی و ایمن‌سازی کریدور عبور یوزپلنگ آسیایی در جاده ترانزیتی میاندشت- عباس‌آباد» را در رسانه‌ها اعلام کرد
او آن زمان گفته بود «مقرر شده است تا جاده میاندشت- عباس‌آباد ایمن‌سازی شود»؛ خبری امیدوارکننده که هرگز رنگ واقعیت به خود نگرفت!
قرار بود اجرای پروژه فنس کشی در محدوده الحاک محور میاندشت- عباس‌آباد در فاز اول به میزان هشت کیلومتر (چهار کیلومتر در هر یک از ۲ سوی محور) و با اعتباری بالغ بر ۱۵ میلیارد ریال همراه با ایجاد کریدور زیرگذر سبز عبور حیات‌وحش (یوزپلنگ آسیایی) اجرایی شود.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان اما امروز و پس از گذشت چندین سال از خبر قبلی،عنوان کرد: به‌محض اینکه تلفات جاده‌ای رخ داد، ما اقدامات خود را از سال ۱۳۹۴ آغاز و سال ۱۳۹۵ طرح مطالعاتی جامع و کامل خود را با ارائه راهکار تقدیم کشور کردیم.
ظاهری با بیان اینکه همه ما امروز باید در خدمت مردم و محیط‌زیست باشیم، تصریح کرد: دستگاه‌های مختلف ازجمله وزارت راه و شهرسازی باید زمینه‌های ایمن‌سازی زیستگاه یوزهای ایرانی را که فراهم کند که یکی از آنها، فنس‌کشی است.
وی اظهار کرد: فنس‌کشی باید انجام گیرد تا از عبور حیات‌وحش از نقاط مختلف سطح جاده جلوگیری شود.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان اضافه کرد: از طرفی، در جایی که فنس‌کشی نشده است، باید روشنایی کامل وجود داشته باشد تا دید مناسب برای رانندگان به وجود آید و ببینند که محل زیست و تردد حیات‌وحش است و باید سرعت مجاز رانندگی را رعایت کنند.
🔻 زیستگاه یوزهای ایرانی امروز نیازمند توجه دستگاه‌های مسؤول است
فاصله فنس‌کشی‌ها با ایده‌آل‌ها!
فنس‌کشی کریدور عبور یوزپلنگ آسیایی در بزرگ‌ترین جاده ترانزیتی کشور یکی از برنامه‌های مورد مطالبه دوستداران حیات‌وحش بوده که هر بار فقط از «اعلام آغاز» آن خبر به رسانه‌ها می‌رسد و این خبرها در واقعیت نمودی پیدا نمی‌کنند.
رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس هشتم فروردین‌ماه امسال با بیان اینکه یکی از عوامل تهدید یوزپلنگ ایرانی در استان سمنان، تصادف این حیوان با خودروهای عبوری در جاده میامی- سبزوار است، گفته بود: از رئیس پلیس راهور و رئیس پلیس راه راهور فراجا انتظار داریم تا ضمن تقویت گشت‌های مسیر، سخت‌گیری بیشتری به تخلفات سرعت صورت گیرد.
وی با اشاره به مذاکرات انجام‌شده با وزیر راه و شهرسازی در خصوص ایمن‌سازی جاده میامی- سبزوار برای تردد یوزها گفته بود: با وزیر راه در این خصوص صحبت کردم و قول‌هایی در این زمینه داده شد و امیدواریم این پروژه از امسال کلید بخورد.
علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم هفدهم فروردین‌ماه امسال در گفت‌وگو با خبرنگار فارس مدعی شده بود: طبق قانون و موافقت‌نامه‌هایی که با وزارت راه و شهرسازی داشتیم، اقدامات لازم برای فنس کشی این جاده به طول ۳۴ تا ۳۶ کیلومتر آغاز شده است.
وی ادامه داده بود: طبق آخرین مکاتبه‌ای که با وزیر راه و شهرسازی داشتیم، در مورد اصلاحات زیرگذر و روگذرها (معابر عبور حیات‌وحش) به توافقاتی دست پیدا کردیم که اتفاق خواهد افتاد اما گویا هنوز برای آغازِ این آغازها فرصت وجود دارد!
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان گفت: فنس‌کشی در مرکز نگهداری یوزپلنگ‌های ایرانی در پارک ملی توران شهرستان شاهرود از سال ۱۳۸۹ آغاز شده است؛ اما این فنس‌ها آن‌طور که باید و شاید اثربخشی لازم را برای حفاظت از حیات‌وحش ندارد.
ظاهری تصریح کرد: این میزان فنس‌کشی با شرایط ایده‌آل فاصله دارد و باید بودجه لازم در این موارد وجود داشته باشد تا بتوان اقدام جدی‌تری کرد.
وی اضافه کرد: با توجه به بودجه تخصیص‌یافته کشوری، مسائل حفاظتی اولویت‌بندی می‌شود و از این حیث، کمبودهایی وجود دارد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان بیان کرد: مجموعه‌ای از اقدامات باید با همدیگر و در کنار هم پیشرفت داشته باشد تا نقیصه بسیار بد و نگران‌کننده تلفات جاده‌ای یوزپلنگ‌های ایرانی را نداشته باشیم.
بالأخره فنس‌کشی مسیر وظیفه کیست؟
در همین حال، امیر عمیدی، مدیرکل راه و شهرسازی شرق استان سمنان می‌گوید: سال ۱۳۹۵ پروژه‌ای تحت عنوان اجرای فنس ویژه حفظ یوزپلنگ ایرانی در حدفاصل محور میاندشت- عباس‌آباد در طرح ۱۳۰۳۰۱۶۲۵۷ از محل اعتبارات ابلاغی به اداره کل ابلاغ شد.
وی تصریح کرد: سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ نیز علی‌رغم پیگیری‌های مستمر در هیچ مرحله‌ای، ابلاغ اعتباری در این خصوص انجام نگرفت و با توجه به اهمیت موضوع حفاظت از یوزها و پیگیری‌های متعدد اداره کل راه و ترابری وقت، هیچ‌گونه تخصیصی بابت این پروژه داده نشد.
مدیرکل راه و شهرسازی شرق استان سمنان ادامه داد: پیرو پیگیری‌های متعدد و اعلام شفاهی سازمان‌های مرتبط، عملیات فنس‌کشی رأساً توسط حفاظت محیط‌زیست استان انجام خواهد گرفت.
به هر تقدیر، امروز پرسش اصلی این است که بالأخره فنس‌کشی مسیر تردد یوزپلنگ‌های ایرانی وظیفه کدام دستگاه اجرایی است؟ سازمان حفاظت محیط‌زیست یا وزارت راه و شهرسازی؟!
جدای از این، ایمن‌سازی محل عبور یوزهای آسیایی وظیفه هر دستگاهی که باشد، آیا همچنان می‌توان تعلل و پاس‌کاری ماجرا بین دستگاه‌های زیرمجموعه دولت را پذیرفت و تصور نمی‌شود که گذشت زمان ممکن است یوزهای دیگری را نیز از طبیعت بکر و زیبای منطقه بگیرد؟
